6. Exportmissie; Nederland als koploper

Government as a Service, een vernieuwende strategische missie.

Het Nederlandse ecosysteem is momentum aan het opbouwen, hierdoor is het aantrekkelijk om dit soort producten en diensten te ontwikkelen:

1. Aanwezigheid van hoogwaardige kennis(instellingen), veel hoogopgeleid talent;
2. Nederlandse start-ups en een actieve start-up-cultuur in opkomst[1] (onze start-ups blijken effectieve groeiers);
3. Onze topsectoren: combinatie van talenten, kerncompetenties;
4. Onze grote bedrijven die weten hoe ze internationaal moeten opereren en opschalen. Bovendien ligt er een zeer krachtig internationaal zakelijk netwerk;
5. Een overheid die, zeker internationaal, als betrouwbaar te boek staat en die, samen met de burger en het bedrijfsleven, als veeleisende launching customer en partner kan fungeren. Ook de Nederlandse overheid heeft een krachtig internationaal netwerk;
6. De mentaliteit en de netwerken om samen op te trekken, zowel in binnen- als buitenland en zowel in maatschappelijke ontwikkeling als handelsmissies;
7. De reeds ontwikkelde onderdelen van de Generieke Digitale Infrastructuur van de Nederlandse Overheid bieden een vliegende start;
8. Hoogwaardig bancair (betalings)netwerk en banken die in de wereldwijde kopgroep zitten wat betreft Blockchain ontwikkelingen (ING / R3, ABN AMRO / Digital Assets Holding).
9. Grote interesse en opkomst overheidsbrede Blockchaincongres heeft aangetoond aan dat veel overheidsinstanties bovengemiddeld geïnteresseerd zijn in deze technologie en het daadwerkelijk maken van sprong naar een betere overheidsdienstverlening.

We zijn niet het enige land ter wereld dat dergelijke ingrediënten in huis heeft. Maar het Nederlandse ecosysteem kan ze wel op een unieke wijze combineren en accelereren. In Nederland weten we elkaar goed en vlot te vinden. Er is al veel ervaring opgedaan met publiek-private samenwerkingsvormen. Bovendien is er in de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in zowel technologische innovatie alsook in start-upcultuur; dit maakt het mogelijk om succesvol te innoveren.

Naast het momentum, is de startpositie van Nederland ten aanzien van deze ontwikkeling buitengewoon gunstig, ook ten opzichte van andere landen:

• Nederland geniet internationaal veel vertrouwen, omdat we bekend staan om het goede toezicht, de goed gecertificeerde processen en ons relatief hoge democratische gehalte. Dit vertrouwen is, zoals eerder gesteld, te beschouwen als een bruikbare valuta;
• Nederland is ook technisch een zeer goed verbonden land en samenleving: wereldwijd staat Nederland op de tweede positie, na Singapore[2].
• Nederland kent een heel hoog service level met betrekking tot overheidsdiensten[3];
• In Nederland bestaan sterke interne netwerken, een goede samenwerking in de driehoek overheid – kennisinstellingen – bedrijfsleven.

Sense of urgency

Aanvullend op alle positieve argumenten die onderbouwen dat Nederland zich in een kansrijke positie bevindt om Government-as-a-Service-diensten aan te bieden aan de rest van de wereld, is er ook een groeiende bewustwording van een zekere urgentie. Uit het rapport van de Commissie-Elias valt op te maken dat de legacy-systemen van zowel overheden als bedrijfsleven steeds zwaarder drukken op onze mogelijkheden tot groei en innovatie. Er is een dringende behoefte aan echte vernieuwing en vervanging van de basis waarop veel ICT-oplossingen geschoeid zijn.

Andere landen ontwikkelen zich ook, hetgeen geïllustreerd wordt door het Britse rapport over de mogelijkheden van Blockchaintechnologie[4]. Kort geleden bracht zelfs de directeur

van De Nederlandsche Bank het onder woorden: “Ons energiesysteem moet radicaal veranderd worden”[5]. Dergelijke signalen geven wel aan dat we steeds beter begrijpen dat ook Nederland behoefte heeft aan nieuwe verdienmodellen. Government-as-a-Service-diensten boren een miljardenmarkt aan.

Bovendien zijn andere landen zoals de US, de UK en Estland volop met deze ontwikkeling bezig. Gaan wij onze overheidsdiensten migreren naar systemen die elders zijn ontwikkeld, dan gebeurt precies het tegenovergestelde van wat dit whitepaper voorstelt: we gaan inkopen, importeren en moeten ons aanpassen aan iets dat minder goed aansluit bij onze realiteit.

De Government-as-a-Service Suite

Google en Microsoft bieden ‘operating system software suites’, waarin voor verschillende doeleinden in dezelfde context, bijvoorbeeld de werkplek, een set van applicaties beschikbaar wordt gesteld via bijvoorbeeld app-stores. Een dergelijke suite kan ook voor overheidsdienstverlening worden opgezet en internationaal beschikbaar worden gesteld.

De Nederlandse overheid is reeds begonnen met een Generieke Digitale Infrastructuur van de overheid (GDI) voor het uitvoeren van overheidsdiensten. Deze GDI bestaat uit standaarden, producten en voorzieningen, die gezamenlijk gebruikt worden door (alle) meerdere overheden, vele publieke organisaties en in een aantal gevallen ook door private partijen.

• De GDI is een onmisbaar deel van de (digitale) basisvoorzieningen waarmee organisaties hun primaire processen inrichten;
• De GDI is, naar zijn aard, niet organisatie-, sector- of domeinspecifiek.

De GDI bestaat uit herbruikbare digitale basisvoorzieningen, standaarden en producten. Overheden, publieke organisaties en private partijen kunnen hiermee hun primaire processen doelmatig inrichten en blijven ontwikkelen. De GDI is een dynamisch geheel, dat de komende jaren gewijzigd kan worden door de ontwikkeling van nieuwe generieke voorzieningen en standaarden of door het uit productie nemen van reeds opgenomen voorzieningen.

Blockchaintechnologie kan als standaard in de GDI worden geïntegreerd. De vraag is: blijft het eigendom van de overheid, of gaan we dit meer beschouwen als een infrastructuur die zich nog het best laat vergelijken met een wegennet? Een wegennet met vehikels en bestuurders, inclusief spelregels en lokale, regionale, landelijke en internationale coördinatie. Op deze manier kunnen verschillende Blockchain-processen op een uniforme manier ontwikkeld en toegepast worden, zodat er geen processen worden ontwikkeld die niet op elkaar aansluiten. Tegelijkertijd moeten de verschillende organisaties niet geremd worden in hun ontwikkeling. Integendeel: het netwerk moet de verschillende tempo’s goed faciliteren.

Bas Eenhoorn, Digicommissaris: “Innovatie en doorontwikkeling zijn voor de overheidsbrede GDI essentieel. Blockchaintechnologie is één van de ontwikkelingen waarop moet worden aangehaakt. Het heeft de potentie om onze GDI goedkoper, beter en veiliger te maken.”

1. Startup Delta http://www.startupdelta.org/
2. http://www.bloomberg.com/news/articles/2016-02-25/these-ten-countries-are-the-most-globally-connected
3. Nederland op 7e plaats wereldwijd: http://www.countryranker.com/worlds-top-20-countries-with-best-government/
4. In het rapport ‘Distributed ledger technology: beyond block chain’, bepleit GOfS het integreren van Blockchain in alle dagelijkse activiteiten van de overheid. https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/492972/gs-16-1-distributed-ledger-technology.pdf
5. DNB:”Radicale transitie energiesystemen nodig” http://fd.nl/ondernemen/1142226/dnb-buigt-zich-over-klimaat-en-voorziet-noodzaak-voor-radicale-transitie-van-energiesysteem